Λίγο πολύ όλοι έχουμε καταφύγει σε μια, συνήθως ανθυγιεινή, λιχουδιά όταν δεν νιώθουμε καλά και δεν μπορούμε να εξωτερικεύσουμε αυτό που νιώθουμε. Όμως, με τον όρο συναισθηματική υπερφαγία (emotional overeating) μιλάμε πια για διατροφική διαταραχή η οποία προκύπτει όταν υπάρχουν άλυτες και δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται σε κατανάλωση τροφών με μεγάλη θερμιδική αξία, ως απόρροια της κακής ψυχολογίας. Εκτός από την απώλεια ελέγχου στην ποσότητα της τροφής που καταναλώνει κάποιος, η συγκεκριμένη διατροφική διαταραχή χαρακτηρίζεται και από την προτίμηση κυρίως σε junk food και γενικά σε λαχταριστές αλλά ανθυγιεινές τροφές.
Ωστόσο, όλοι αναγνωρίζουμε πως με το να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας και να καταφεύγουμε στο φαγητό, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δημιουργούμε περισσότερα προβλήματα, όπως π.χ παχυσαρκία αλλά και να επιτρέπουμε στο άγχος να συσσωρεύεται. Σύμφωνα με τους ειδικούς της ψυχικής υγείας, οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να τρώνε όταν βιώνουν ένα αρνητικό συναίσθημα για δύο λόγους:
- Νιώθουν ότι δεν έχουν εναλλακτική και ότι το φαγητό είναι η μοναδική τους επιλογή.
- Νιώθουν ότι πρέπει να «κακομάθουν» τον εαυτό τους και αυτό θα το κάνουν μέσα από το αγαπημένο τους φαγητό.
Πώς θα ξεχωρίσουμε την συναισθηματική πείνα από την κανονική;
- Όταν τρώμε για να καλύψουμε ένα συναισθηματικό κενό αναζητάμε συγκεκριμένες τροφές όπως παγωτά, γλυκά, πρόχειρο φαγητό.
- Η συναισθηματική πείνα πρέπει να ικανοποιηθεί άμεσα ενώ η πραγματική μπορεί να περιμένει.Eπίσης συνεχίζουμε να τρώμε ακόμη κι αν έχουμε χορτάσει, ενώ στην πραγματική πείνα σταματάμε εκεί που έρχεται ο κορεσμός.
- Το συναισθηματικό φαγητό μπορεί να μας δημιουργήσει συναισθήματα ενοχής ενώ η κανονική πείνα όχι.
Φυσικά η λύση των όποιων ψυχολογικών προβλημάτων δεν βρίσκεται στις εξτρά μερίδες φαγητού αλλά στον εντοπισμό της αιτίας που τα προκαλεί. Η απόλαυση του φαγητού μπορεί μόνο να σας αποσπάσει για λίγο από το πρόβλημά σας και μακροπρόθεσμα να σας προσθέσει και άλλα προβλήματα.
Ακολουθούν χρήσιμες συμβουλές για να ελέγξετε αυτήν την παρόρμηση με το φαγητό, ωστόσο, αν διαπιστώνετε πως αποτελεί συχνό φαινόμενο που σας ταλαιπωρεί ψυχικά, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό της ψυχικής υγείας.
Ο βασικός τρόπος να βάλετε τέλος στη συνήθειά σας να τρώτε ενώ δεν πεινάτε, είναι αναγνωρίζοντας τη ρίζα του προβλήματος. Προσπαθήστε να εντοπίσετε ποιο είναι το συναίσθημα που σας οδηγεί στο να τρώτε (π.χ άγχος, νεύρα, βαρεμάρα). Κατόπιν θα πρέπει να δημιουργήσετε εναλλακτικές που σας ταιριάζουν για να ανακουφίζετε τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, αντί να προσφέρετε στον εαυτό σας μια γενναία μερίδα γλυκού μετά από μια εξουθενωτική ημέρα, μπορείτε να απολαύσετε ένα ζεστό μπάνιο ή να κάνετε μια κοντινή βόλτα.
Είναι πάντα καλό είναι να εξωτερικεύσετε το συναίσθημα που σας κυριεύει με έναν θετικό και δημιουργικό τρόπο, συζητώντας π.χ με ανθρώπους του περιβάλλοντός σας που εμπιστεύεστε την κρίση τους.
Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να θεμελιώσει μέσα του την αλλαγή που πρέπει να κάνει και μην περιμένετε να δείτε αλλαγή μέσα σε μια μέρα.
