Η αλήθεια είναι πως υπάρχει πάντα μια διανοητική πτυχή σε κάθε σωματική ασθένεια που επηρεάζει τον τρόπο που θα αντιδράσει ο οργανισμός μας αλλά και το πώς θα αντιμετωπίσουμε τη νόσο. Για παράδειγμα, το εξάνθημα της ψωρίασης μπορεί να μην ενοχλεί πολύ κάποιους ανθρώπους ενώ άλλοι μπορεί να νιώθουν αμηχανία και να αγχωθούν υπερβολικά, με αποτέλεσμα να απομονωθούν κοινωνικά.
Πάντως ο όρος «ψυχοσωματική διαταραχή» χρησιμοποιείται κυρίως με τον ακόλουθο ορισμό: μια σωματική ασθένεια που πιστεύεται ότι προκαλείται, ή επιδεινώνεται, από ψυχικούς παράγοντες. Υπάρχουν ασθένειες που επιδεινώνονται από λόγους ψυχικής υγείας, όπως π.χ το έλκος στομάχου, τα καρδιαγγειακά νοσήματα ή η υψηλή αρτηριακή πίεση.
Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης τον όρο ψυχοσωματική διαταραχή όταν οι ψυχικοί παράγοντες προκαλούν σωματικά συμπτώματα, χωρίς ωστόσο να συνυπάρχει κάποια σωματική ασθένεια. Για παράδειγμα, ένας πόνος στο στήθος μπορεί να προκληθεί από το στρες και όχι από κάποια υπάρχουσα σωματική ασθένεια.
Μπορεί τελικά το μυαλό μας να προκαλέσει ψυχοσωματικά συμπτώματα; H απάντηση αποδεικνύει πως κάποια συμπτώματα μπορεί όντως να πυροδοτήσουν το άγχος και τα πιο συνηθισμένα από αυτά είναι:
- Αίσθημα αδιαθεσίας - ναυτία
- Τρέμουλο
- Ταχυκαρδία
- Εφίδρωση
- Ξηροστομία
- Πόνος στο στήθος- Πονοκέφαλος
- H αίσθηση “κόμπου” στο στομάχι
- Γρήγορη αναπνοή
Αυτά τα ψυχοσωματικά συμπτώματα οφείλονται στην αυξημένη δραστηριότητα των νευρικών ερεθισμάτων που στέλνονται από τον εγκέφαλο σε διάφορα μέρη του σώματος και στην απελευθέρωση της αδρεναλίνης (επινεφρίνη) στην κυκλοφορία του αίματος, όταν το άτομο βρίσκεται σε φάση άγχους και έντονης ψυχικής αναταραχής.
Υπάρχουν θεραπευτικές λύσεις για τα ψυχοσωματικά συμπτώματα;
Όπως όλοι γνωρίζουμε, για τις σωματικές ασθένειες, η φαρμακευτική αγωγή και οι εγχειρήσεις είναι συνήθως οι βασικοί θεραπευτικοί άξονες. Πάντως οι περισσότεροι γιατροί λαμβάνουν υπόψιν και την ψυχολογία των ασθενών και επιχειρούν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, λαμβάνουν υπόψη και τους ψυχικούς και κοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να την επηρεάσουν. Αν ο γιατρός το κρίνει απαραίτητο, τότε μπορεί να προτείνει και ψυχολογική βοήθεια π.χ για τη μείωση του στρες και των καταθλιπτικών επεισοδίων.
